Dyskopatia lędźwiowa to jedna z najczęściej występujących chorób kręgosłupa. Jej objawami jest ból kręgosłupa lędźwiowego i rwa kulszowa. Do ich pojawienia się przyczynia się siedzący tryb życia oraz mała aktywność fizyczna. Sprawia to, że dyskopatia lędźwiowa dotyka coraz młodszych osób. Pierwsze symptomy pojawiać mogą się już przed ukończeniem 30 roku życia. Znacznie utrudniają one codzienne funkcjonowanie i wywołują silny ból. Jak radzić sobie z dolegliwością? Sposobów jest kilka od domowego leczenia aż do operacji. Poznaj wszystkie swoje możliwości.
Co to jest dyskopatia lędźwiowa?
Dyskopatia lędźwiowa to wypadnięcie dysku lędźwiowego, czyli mówiąc dokładniej krążka międzykręgowego. Dysk lędźwiowy to sprężysta, okrągła struktura, która znajduje się między kręgami kręgosłupa. Każdy dysk składa się z pierścienia włóknistego i ulokowanego w środku jądra miażdżystego, które jest bardzo dobrze uwodnione. Dyski te dźwigają bardzo duży ciężar, a wynika to z tego, że odcinek lędźwiowy kręgosłupa położony jest na wysokości brzucha (poniżej niego jest kość krzyżowa, powyżej – kręgi piersiowe). Dodatkowo kręgosłup lędźwiowy jest bardzo ruchomy. Wszystkie te cechy odcinka lędźwiowego sprawiają, że bardzo łatwo dochodzi do uszkodzenia dysków, co wywołuje duży ból.
Czym jest wielopoziomowa dyskopatia lędźwiowa kręgosłupa?
Dyskopatia lędźwiowa może dotyczyć jednego dysku lub wielu. W przypadku, gdy degeneracja obejmuje minimum dwa dyski, to diagnozuje się wielopoziomową dyskopatię lędźwiową kręgosłupa. Choroba objawia się utratą wysokości dysków, co wywołuje ból i nasila zwyrodnienie kręgosłupa.
Skąd się bierze dyskopatia lędźwiowa?
Najczęstszą przyczyną dyskopatii lędźwiowej jest nieprawidłowe obciążenie kręgosłupa w tym obszarze. Przeciążenie może wynikać z różnych czynników. Jako te najczęstsze wymienia się;
- Wypadki komunikacyjne,
- Upadki z wysokości,
- Skoki spadochronowe,
- Nieprawidłowe schylanie się lub podnoszenie przedmiotów (ze skrętem tułowia i na prostych nogach),
- Nagła zmiana masy ciała – utrata lub przybranie na wadze,
- Wzmożona aktywność fizyczna,
- Wady kręgosłupa np. skolioza,
- Siedząca praca,
- Wibracje,
- Ciąża,
- Wady postawy.
Jakie są objawy dyskopatii lędźwiowej?
Pierwszym objawem dyskopatii lędźwiowej, który się pojawia jest ból pleców w dolnym odcinku. Zazwyczaj nasila się on przy podnoszeniu przedmiotów, szybkim schylaniu się czy nagłej aktywności fizycznej. Ból przy wypadnięciu dysku jest ostry i przypomina silne ukłucie. Niektórzy pacjenci ból przy dyskopatii lędźwiowej opisują jako pieczenie lub strzał na dole pleców. Dolegliwość często jest na tyle silna, że konieczne jest uklęknięcie lub położenie się. Charakterystyczne dla dyskopatii jest również to, że niekiedy dochodzi do zablokowania w pochyleniu. Ból przy wypadnięciu dysku najczęściej mija, jednak może się zdarzyć, że pozostaje z pacjentem na dłużej. W takiej sytuacji konieczne jest rozpoczęcie leczenia oraz zastosowanie terapii przeciwbólowych.
Dyskopatia lędźwiowa daje objawy nie tylko bólowe, ale także neurologiczne. Wynika to z tego, że przepuklina lędźwiowa mocno uciska na korzenie rdzeniowe i worek oponowy. W efekcie pogarsza się ukrwienie nerwów, a także może dojść do ich trwałego uszkodzenia. Jako objawy neurologiczne dyskopatii odcinka lędźwiowego jest:
- Osłabienie siły nóg,
- Drętwa noga – zaburzenia czucia w nodze lub pośladkach,
- Zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca.
Dyskopatia lędźwiowa: operacja i inne metody leczenia
To, jak będzie przebiegać leczenie dyskopatii lędźwiowej, jest zależne od zaawansowania schorzenia oraz umiejscowienia zmian w kręgosłupie. W przypadku, gdy ból nie jest dotkliwy, wystarczy sięgnąć po tabletki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Ból spowodowany rwą udową lub kulszową przejdzie też po podaniu zastrzyków. Bezoperacyjne leczenie dyskopatię lędźwiową obejmuje też wykorzystanie fali, terapię manualną, kinesiotaping, fizykoterapię.
Na ból pleców, z metod fizykalnych przy dyskopatii lędźwiowej polecane są przede wszystkim zabiegi TENS, które z użyciem urządzenia TRU+ można przeprowadzać w domowym zaciszu. Fale TENS pozwalają na uzyskanie efektu przeciwbólowego bez tabletek. Terapia TRU Plus pozwala wyeliminować zażywanie środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i leków miorelaksacyjnych. Te preparaty stosowane są w standardzie przy terapii bólu związanej z dyskopatią lędźwiową. Ich zadaniem jest działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, a także zmniejszanie napięcia mięśni przykręgosłupowych.
W przypadkach zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych konieczne stają się bardziej zaawansowane metody leczenia takie jak zastrzyki nadtwardówkowe lub operacja. Zabieg wykonuje się przy bardzo dużym ucisku na worek oponowy i korzenie rdzeniowe. Ma on wyeliminować ostre objawy neurologiczne m.in. paraliż. Metodą operacyjną, którą najczęściej stosuje współczesna medycyna discektomia lędźwiowa oraz mikrodiscektomia lędźwiowa. Rzadziej stosowanym rozwiązaniem jest wszczepienie implantu dysku lędźwiowego. Bez względu na rodzaj operacji po niej konieczna jest rekonwalescencja obejmująca rehabilitację.
Dyskopatia lędźwiowa: ćwiczenia
Ważnym punktem leczenia dyskopatii lędźwiowej jest rehabilitacja. Rozpocząć powinno się ją po wygaszeniu ostrego stanu. W ramach rehabilitacji leczy się nie tylko objawy dyskopatii, ale także dokonuje korekcji wad, wzmacnia mięśnie i przeciwdziała nawrotom dolegliwości.
Rehabilitacja skupia się głównie na ćwiczeniach na kręgosłup lędźwiowy. Ćwiczeń na ból kręgosłupa i rwę kulszową nie brakuje. Nie warto jednak dobierać ich samodzielnie. Najlepiej skorzystać z pomocy rehabilitanta, który ustali optymalny zestaw ćwiczeń. Większość zestawów obejmuje ćwiczenia rozciągające i wzmacniające. Równolegle z leczeniem domowym, rehabilitacją farmakologią należy zmienić tryb życia, wprowadzając regularną aktywność fizyczną i ergonometrię pracy.
Dyskopatia lędźwiowa: bieganie i siłownia – czy są wskazane?
Ruch to jeden z najlepszych leków na dyskopatię lędźwiową. Trzeba jednak pamiętać, że nie każda aktywność jest wskazana. Przy schorzeniu tym nie zaleca się chodzenia na siłownię i wykonywania ćwiczeń siłowych np. podnoszenia ciężarów. Należy również unikać aktywności wymagających ruchów skrętnych tułowia i pochylania się. Do tego rodzaju aktywności zalicza się również bieganie, szczególnie uprawiane przez amatorów. Ich technika zazwyczaj polega na wielokrotnym podskakiwaniu, co powoduje obciążenie dla kręgosłupa. Powtarzanie ruchu w dół i górę szczególnie niekorzystne jest dla części lędźwiowej. Dlatego, jeśli nie jest się doświadczonym biegaczem z dobrą techniką lepiej zrezygnować z joggingu na rzecz nordic walking oraz pływania.
Dyskopatia lędźwiowa: leczenie domowe
Ćwiczenia warto połączyć z domową terapią przeciwbólową. W prosty sposób można przeprowadzić terapię bólu pleców za pomocą podręcznego wyrobu medycznego TRU+. Jest to elektrostymulator, który emituje fale TENS. Te pozwalają pozbyć się uciążliwego bólu pleców, co jest niezwykle istotne przy dyskopatii. Codzienne kuracje TRU+ pozwolą na podniesienie komfortu życia i wyeliminują konieczność przyjmowania tabletek przeciwbólowych. Jest to możliwe, ponieważ TRUplus dokonuje stymulacji przezskórnej nerwów. W efekcie blokuje sygnały bólowe, które przesyłane do mózgu, a także pobudza organizm do produkcji beta-endorfin, czyli naturalnych substancji eliminującej dolegliwości bólowe. Z podskórnej elektrostymulacji TRU+ można skorzystać samodzielnie w domowym zaciszu. Aby złagodzić ból przy dyskopatii, wystarczy przykleić urządzenie do pleców i ustawić poziom intensywności. TRU+ pracuje automatycznie. W czasie 30 minut kuracji można leżeć, siedzieć lub przemieszczać się. Terapia nie jest uciążliwa ani bolesna, a jej pozytywne efekty odczuwalne są przez kilka godzin. Po TRU+ sięgać można kilka razy dziennie, wystarczy tylko zachować odpowiednie przerwy między kolejnymi sesjami. Po urządzenie mogą sięgać osoby starsze. Prosty sposób działania pozwala im samodzielnie przykleić urządzenie do pleców i cieszyć się przeciwbólową kuracją. Z racji tego, że TRU+ wyposażone jest w 30-stopniową skalę intensywności, siłę fali można dostosować do potrzeb oraz indywidualnego progu bólu. Znacznie ułatwia to samodzielną terapię bólu pleców.
Dyskopatia lędźwiowa – jak spać?
Ból złagodzi się również, przyjmując odpowiednią pozycję snu. Fizjoterapeuci radzą, aby metodą prób i błędów szukać pozycji, przy której odczuwa się jak najmniejszy ból. Najczęściej mniejszy ból wywołuje spanie na plecach z poduszką pod kolanami i łydkami, poduszką między nogami, a także spanie na brzuchu. Przy dyskopatii lędźwiowej zaleca się również nocny odpoczynek na twardych materacach.
Profilaktyka dyskopatii lędźwiowej
Dyskopatie są schorzeniami, których przy odpowiedniej profilaktyce można uniknąć. Ta powinna być również stosowana po ujawnieniu się choroby- pomoże to zapobiegać jej nawrotom. Najważniejszymi elementami przeciwdziałania dyskopatii lędźwiowej jest:
- Regularna i systematyczna aktywność fizyczna zawierająca ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie pleców, brzucha i przykręgosłupowe,
- Zachowywanie prawidłowej pozycji ciała w trakcie snu oraz przy pracy przy komputerze,
- Utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
- Unikanie dźwigania i podnoszenia ciężkich przedmiotów, a gdy to jest konieczne zachowanie prawidłowej techniki.
Podsumowując, na bóle w okolicy lędźwiowej kręgosłupa skarży się wiele osób. Często wynikają one z osobistych zaniedbań. Kiedy schorzenie już się pojawi, warto jak najwcześniej rozpocząć leczenie i nie bagatelizować objawów. Kuracje bólu przy dyskopatii lędźwiowej mogą przybierać różny wymiar. W przypadku lekkich zmian ulgę mogą przynieść leki przeciwbólowe lub terapia falami TENS. Domowe leczenie powinno obejmować również ćwiczenia, które dobierze rehabilitant oraz stosowanie się do zasad profilaktyki. W większości przypadku operacja nie jest potrzebna.
Źródła:
Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany zwyrodnieniowe ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REWIEV PAPER Otrzymano/Submitted: 04.02.2017 • Zaakceptowano/Accepted: 19.03.2017
Leczenie pacjentów z przewlekłą dyskopatią, Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 3: 342–344
